D VİTAMİNİ'NİN ÖNEMİ

Ülkemizde her 3 kişiden 2 sinde D vitamini eksikliği gözlenmektedir. D vitamini eksikliği her zaman semptomatik olarak belirti vermez. Yine de eksikliğe bağlı bazı belirtiler gözlenebilir.

Bunlar,

-Kemiklerde ağrı

-Net düşünememe, akıl karmaşası

-Kas güçsüzlüğü

-Kemiklerde güçsüzlük, süngerleşme

-Açıklanamayan yorgunluk

-Stres

-Sık kemik kırıkları

D vitamini eksikliği özellikle doğum ve emzirme dönemlerinden dolayı kadınlarda daha sık görülür ve kendini doğum sonrası yaygın ağrılarla belli eder. 30 yasina kadar olan insanların %30unda D Vitamin eksikliği vardır. Yine yaşlılıkta ve güneş görmeyen kişilerde eksiklik daha fazla saptanır. Obez hastalarda D Vitamini eksikliği saptanması sebebi ise D Vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan yağda birikir ve vücut kullanamadığı için eksiklik meydana gelir.

Güneş Vitamini olarak da adlandırılan D vitamininin görevleri şöyledir:

- Kandaki kalsiyum ve fosforun normal sınırlarda kalmasını sağlayarak kemik erimesini(osteoporozu)önler. Kemikleri ve dişleri güçlendirir. Çocuklarda D Vitamini ihtiyacı bu yüzden fazladır.

- Kaslara güç verir. Eksikliğinde kas güçsüzlüğü ve ağrı olur. Devamlı yorgunluk ve vücudunda yaygın ağrısı olan hastalar mutlaka kanda D Vitamini düzeyine baktırmalıdır

- Pankreas bezinden insülin salgılanmasında düzenleyicidir.(diyabet hastaları için çok önemli)

- D Vitamini bazı kanserlerin (meme, prostat, kolon rektum kanseri) otoimmun hastalıkların, kalp hastalıkları ve diyabetin gelişimini önler.

- Depresyondan korur.

- Damarlarda kan basıncını düzenleyerek tansiyonu dengeler.

Devam eden çalışmalar daha birçok hastalıkta D vitamini eksiliğinin rol oynadığını göstermektedir.

En önemli D vitamini kaynaklarından biri güneştir. Ancak D vitamini güneş dışında besinler yoluyla da alınabilir. Bu gıdalar

- Yağlı balıklarda(somon, karides, uskumru),

- Yumurta sarısı

- Tereyağı

- Karaciğer

- Peynir

- Süt ve süt ürünleri

- Mantar

- Kakao

D vitamini içeren besinlerde D vitamini etkin halde bulunmaz, önce karaciğer sonra böbrek tarafından iki aşamada aktif hale dönüşür. İşte bu nedenle güneşlenme imkânının olmadığı kış aylarında D vitamini desteklerinden istifade edilebilir. D Vitaminin vücutta aktif hale gelmesi için mutlaka güneş ışığından faydalanılmalıdır. Bu aktifleşme için günün en uygun saatleri 11.00-15.00 arası(ki bu saatler ayrıca cilt kanseri için riskli saatlerdir).Her gün 10-15 dakika güneş koruyucu krem olmaksızın diz ve dirseklerden aşağı güneşlendirmek yeterlidir.

D vitamini eksikliği ve yetersizliği tanısı, kandaki D vitamini (25OHD) düzeyleri ile konabilir. 30 ng/ml üzeri normal, 20-30 ng/ml arası D vitamini yetersizliği, 20 ng/ml altı D vitamini eksikliği olarak tanımlanır.

Sadece beslenmeyle D vitamini gereksinimini karşılamak oldukça zordur. Çünkü bir yumurta 20 IU, bir bardak süt 100 IU, bir tatlı kaşığı balık yağı 400 IU D vitamini içerir. Rehberler günlük alınması gereken D vitamini miktarının 1-70 yaş arası bireyler için 600 iu 70 yaş üzeri bireyler için 800 iu olduğunu söylemektedir. Yine de D vitaminin güvenli üst sınırı 4000 iu dur. Türk Tıp camiası Türk toplumuna eksiklik yüksek oranda olduğundan günlük 1000-2000 iu alımı önermektedirler.

Özellikle D Vitamini takviyesi alması gerekenler

- 50 yaş üzeri kişiler,

- Sürekli kemik ve kas ağrısı şikâyeti olanlar,

- Güneş görmeyenler(ofis çalışanları gibi),

- Bağırsaklardan yağ emilimi bozuk hastalar,

- Karaciğer hastalığı olanlar,

- Mide ameliyatı olanlar,

- Osteoporozlu hastalar ( kemik erimesi olanlar)

Özellile güneşten uzak olduğumuz bu kış günlerinde eczacınıza ve doktorunuza danışarak günlük ihtiyacınızı karşılayacak D vitamini takviyesi ile sağlığınızı koruyabilir, yaşam kalitesini arttırabilirsiniz.

Sağlıkla kalın.

                                                                                                                                                      Ecz. Merve Coşar Elyıldırım